Ένα μεγάλο πρόβλημα...η Δυσκοιλιότητα

Κάθε μέρα τον τελευταίο καιρό οι γονείς της 4xpovns Μαρίας αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα. Η μικρή πηγαίνει στην τουαλέτα με το ζόρι και συνήθως κλαίει και διαμαρτύρεται ότι πονάει και δεν μπορεί να ενεργηθεί. Η κατά­σταση αυτή τους έχει δημιουργήσει μεγάλο άγχος καθώς  οι διάφορες θεραπείες που δοκίμασαν δεν έφεραν αποτέλεσμα. Σί­γουρα όλοι οι γονείς κάποια στιγμή θα αντιμετωπίσετε πρόβλη­μα δυσκοιλιότητας με τα παιδιά σας. Ωστόσο, παρά το άγχος ή ακόμα και τον πανικό που τυχόν σας προκαλεί αυτή η κατάστα­ση, η δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα συχνό πρόβλημα της βρεφικής και παιδικής ηλικίας, το οποίο με λίγη προσπάθεια μπορεί να λυθεί οριστικά. Ας δούμε λοιπόν με τη βοήθεια των ειδικών της Ελληνικής Εταιρίας Παιδιατρικής  Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας και Διατροφής τι μπορείτε να κάνετε για να απαλλάξετε το μικρό σας από τη δυσκοιλιότητα που το ταλαιπωρεί.

ΜΑ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟ;

Ο παράγοντας διατροφή:
Η δυσκοιλιότητα του παιδιών συνήθως οφείλεται σε κακή διατροφή (φτωχή σε φυτικές ίνες) αλλά και σε συχνή αναβολή της επίσκεψής τους στην τουαλέτα.
Ο ψυχολογικός παράγοντας:
Όμως, και η απότομη αλλαγή στις καθημερινές συνήθειες (π .χ. αλλαγή στον τρόπο ζωής λόγω ενός ταξιδιού ή διακοπών), μια μετακόμιση, αλλά και η παρα­μονή στο κρεβάτι για κάποιο διάστημα εξαιτιας μίας ασθένειας είναι καταστάσεις που συνήθως προκαλούν στο παιδί παροδική δυσκοιλιότητα η οποία περνά μόλις εκλείψει και η αιτία που την προκάλεσε. Μία από τις γνωστές αιτίες είναι και η επιμονή των γονιών να βγάλει το νήπιο την πάνα -όταν αυτό δεν είναι ακό­μη ώριμο για μια τέτοια αλλαγή-, η οποία συνήθως συμβαδίζει με την άρνηση του παιδιού να αποβάλλει τα κόπρανά του, με επακόλουθο την έναρξη της παιδικής δυσκοιλιότητα5. Υπάρχουν βέβαια και πιο ασυνήθιστες αιτίες ψυχολογικού χαρακτήρα: η επιστημονική επιθεώρηση Pediatrics δημοσίευσε κάποια στιγμή την περίπτωση ενός τρίχρονου αγοριού το οποίο απόκτησε ξαφ­νικά τρομερό πρόβλημα δυσκοιλιότητας αφού είδε μια διαφή­μιση στην τηλεόραση όπου η λεκάνη της τουαλέτας μεταμορφω­νόταν σε τέρας και το καπάκι της σε απειλητικό στόμα που ανοι­γόκλεινε. Ο μικρός ανέπτυξε ένα μεγάλο φόβο που τον παρέ­λυε καθώς νόμιζε ότι η λεκάνη θα τον φάει. Έτσι σταμάτησε να πηγαίνει στην τουαλέτα για μέρες. Μερικές φορές, επίσης, κρίσεις δυσκοιλιότητας προκαλούνται από άλλα στρεσογόνα συμ­βάντα, όπως η γέννηση ενός μωρού στην οικογένεια ή προβλή­ματα στις σχέσεις των γονιών.
Ο παθολογικός παράγοντας:
Σε σπάνιες, ευτυχώς, περιπτώ­σεις, η δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι σύμπτωμα κάπσιας σοβα­ρότερης ασθένειας (οργανικής ή λειτουργικής) όπως ελαττώματα της σπονδυλικής στήλης, κοιλιοκάκη (μια αυτοάνοση διαταραχή η οποία πυροδοτείται από την πρόσληψη γλουτένης και παρόμοιων πρωτεϊνών), δηλητηρίαση από μόλυβδο, προβλήματα θυρεοειδούς ή ακόμη να οφείλεται στη λήψη κάποιων φαρμάκων.

ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΤΕ ΟΤΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΧΕΙ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ;

Τα σημάδια με τα οποία εκδηλώνεται η παιδική δυσκοιλιότητα συνήθως είναι τα εξής:
♦  Λιγότερε3 από μία κενώσει την ημέρα όταν το παιδί είναι νε­ογέννητο.
♦   Στα μεγαλύτερα παιδιά οι σκληρές κενώσεις εμφανίζονται με συχνότητα μία κάθε 4 ημέρες.
♦   Πόνοι στην κοιλιά οι οποίοι μετά την επίσκεψη στην τουαλέ­τα εξαφανίζονται.
♦   Αίμα στην εξωτερική επιφάνεια των κοπράνων.
♦   πόνος κατά την αφόδευση. Από τη στιγμή που η αφόδευση γίνεται ιδιαίτερα οδυνηρή, πολλά παιδιά επιδίδονται σε αυτό που αποκαλείται «δυσκοίλιος χορός» όταν νιώθουν την ανάγκη να πάνε στην τουαλέτα (αυτό το φαινόμενο συχνά ξεκινά όταν εκπαιδεύονται για να βγάλουν την πάνα). Μερικοί yovείς νομί­ζουν πως το παιδί τους προσπαθεί και αγωνίζεται να αφοδεύ­σει καθώς κουνιέται μπρος πίσω, σταυρώνοντας και σφίγγοντας τα πόδια του και παίρνοντας περίεργες στάσεις. Ωστόσο, τα παιδιά το κάνουν αυτό για τον ακριβώς αντίθετο λόγο: για να σταματήσουν τη διαδικασία της αφόδευσης συστέλλοντας και σφίγγοντας τους σφιγκτήρες μυς του πρωκτού. Και έχει αποτέ­λεσμα. Με τον καιρό, αν η δυσκοιλιότητα δεν αντιμετωπιστεί, το παχύ έντερο φουσκώνει και δεν επιστρέφει πάλι στο φυ­σιολογικό του μέγεθος. Από τη στιγμή που θα αποδυναμωθεί κατά αυτόν τον τρόπο, το κόλον δεν μπορεί να μεταφέρει τα κόπρανα όπως πρέπει.Γι’ αυτό το λόγο το να τιμωρείτε ένα παιδί με δυσκοιλιότητα ή να το αναγκάζετε να χρησιμο­ποιήσει την τουαλέτα δεν θα έχει ποτέ αποτέλεσμα.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΒΟΗΘΗΣΕΤΕ

• Το πρώτο βήμα είναι να μάθετε στο παιδί να πηγαίνει μια σταθερή ώρα κάθε μέρα στην τουαλέτα. Η καλύτερη ώρα είναι αμέσως μετά το πρωινό ή το βραδινό γεύμα. Για να του γίνει μάλιστα πιο ευχάριστη η διαμονή του στο συγκε­κριμένο χώρο (στον οποίο πρέπει να κάθεται τουλάχιστον 10-15 λεπτά), μπορείτε να το απασχολείτε με ένα βιβλίο ή το αγαπημένο του παιχνίδι.
• Αυξήστε του τις φυτικές ίνες. Παίζουν καθοριστικό ρόλο στο σωστό καθαρισμό και την κινητικότητα του εντέρου, αποτελώντας έτσι το καλύτερο φάρμακο κατά της δυσκοιλιότητας. Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, οι οποίες θα βοηθήσουν στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας του παιδιού, είναι: τα δημητριακά, το ψωμί ολικής αλέσεως, ο αρακάς, τα αχλάδια, τα ακτινίδια, τα ροδάκινα, το καστα­νό ρύζι, το μπρόκολο, οι φράουλες, τα φασόλια, οι φα­κές, το λάχανο, αλλά και οι μπανάνες, τα μήλα, τα πορτο­κάλια, το μαρούλι, το κουνουπίδι, το πεπόνι, τα σταφύλια, ο ανανάς και τα κολοκυθάκια.
• Φροντίστε να πίνει πολλά υγρά. Πολλές φορές η ανεπαρκής πρόσληψη υγρών μπορεί να οδηγήσει το παιδί σε δυσκοιλι­ότητα, επειδή ο οργανισμός, για την καλύτερη λειτουργία, αναγκάζεται να επαναπορροφήσει νερό από την κοπρανώδη μάζα. Έτσι, τα κόπρανα γίνονται σκληρά, αφυδατωμένα και αποβάλλονται με δυσκολία. Για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού του, το παιδί πρέπει να καταναλώνει 1-1,5 λίτρο υγρών την ημέρα. Ακόμα, οι χυμοί που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος είναι ο χυ­μοί σταφυλιού, αχλαδιού ή δαμάσκηνου.
• Βεβαιωθείτε ότι ασκείται επαρκώς.
• Προσπαθήστε να παρατηρήσετε αν κάποιος τύπος γάλατος ή κάποια αλλαγή στη διατροφή του παιδιού σας κάνουν τα κόπρανά του σκληρά και ενημε­ρώστε το γιατρό σας για σχετικές οδηγίες. Σε βρέφη με οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας ίσως η βαριά δυσκοιλιότητα να οφείλεται σε αλλεργία στο γάλα. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να γίνε­ται κατάχρηση υπακτικών (υπόθετα και παιδικά κλύσματα που κυ­κλοφορούν στο εμπόριο). Τα υπακτικά στα παιδιά πρέπει να χορηγούνται σπάνια και μόνο κάτω από την επίβλεψη του γιατρού.

ΜΑΣΑΖ ΣΤΙΣ ΓΑΜΠΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΛΙΑ ΤΟΥ

Ένας αποτελεσματικός τρόπος για την καταπολέμηση της… τεμπελιάς του παιδικού εντέρου είναι το μασάζ στο εσωτερικό της γάμπας καθώς και οι κυκλικές κινήσεις στην κοιλιά, γύρω από τον αφαλό. Το μασάζ, τόσο στις γάμπες όσο και στην κοιλιά του παδιού (ή και του μωρού), μπορείτε να το κάνετε κάθε μέρα, οποιαδήποτε ώρα, για 5 περίπου λεπτά.

ΔΟΚΙΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΤΑ «ΦΑΡΜΑΚΑ» ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ

Οι παλιές καλές συνταγές της γιαγιάς για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας είναι πάντα αποτελεσματικές. Μπορούν λοιπόν να βοηθήσουν ή να προλάβουν την κατάσταση:

• Τα ξερά, βρασμένα δαμάσκηνα (κομπόστα).
• Μια κουταλιά του γλυκού ελαιόλαδο, που θα την πάρει το παιδί το βράδυ, πριν πέσει για ύπνο.
• Ένα ποτηράκι αφέψημα από λιναρόσπορους (1 κουταλάκι του γλυκού σπόροι σε ½ λίτρο βραστό νερό), που θα πιεί το βράδυ ή το πρωί.
• Τα αφέψημα χαμομηλιού που θα γίνει πιο δραστικό αν του προσθέστε μία κουταλιά μέλι.

ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΕΤΕ ΤΟ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟ ΜΩΡΟ

• Αν θηλάζετε φροντίστε το μωρό σας να παίρνει επιπλέον υγρά (ροφήματα βοτάνων, δροσερό βρασμένο νερό). Από τον 6^ο μήνα και μετά, που τα μωρά μπάινουν στη φάση του απογαλακτισμού και εισάγονται στο διαιτολόγιό τους στερεές τροφές, η ανάγκη για κατανάλωση υγρών είναι μεγαλύτερη.
• Μετά τον 6^ο μήνα μπορείτε να βοηθήσετε ένα δυσκοίλιο μωρό προσθέτοντας περισσότερα φρούτα και λαχανικά που προκαλούν μαλακές κενώσεις στο διαιτολόγιό του (π.χ. αχλάδια, κολοκυθάκια κ.λπ.)
• Αν δίνετε γάλα τύπου φόρμουλα στο μωρό, ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες παρασκευής. Μην μπείτε, για παράδειγμα, στον πειρασμό να προσθέσετε παραπάνω μεζούρες σκόνης ώστε το γάλα να γίνει τελικά πιο πηχτό. Οι μεζούρες να είναι πάντα κοφτές.

ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ:

• Όταν ένα παιδί δεν προσλαμβάνει αρκετές φυτικές ίνες, δεν πίνει αρκετό νερό και άλλα υγρά, αν δεν ασκείται σωματικά σε ικανοποιητικό βαθμό, τότε οι πιθανότητες του να παρουσιάσει δυσκοιλιότητα είναι περισσότερες.
• Υπάρχουν παιδιά τα οποία κατακρατούν την ανάγκη τους επειδή δεν θέλουν να πάνε σε μια ξένη τουαλέτα εκτός από τη δική τους, οπότε η κατακράτηση οδηγεί πολλές φορές σε δυσκοιλιότητα.
• Στις περιπτώσει που τα κόπρανα κατακρατούνται, η επόμενη φορά που θα επισκεφτεί το παιδάκι την τουαλέτα θα είναι λίγο επώδυνη και είναι πιθανόν να μη θέλει να πηγαίνει στην τουαλέτα επειδή τη συνδυάζει με τον πόνο, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η κατάσταση του.
• Αν η δυσκοιλιότητα του παιδιού εξελιχθεί σε χρόνια, μπορεί να προκύψουν μερικά προβλήματα. Ένα από αυτά είναι η εμφάνιση ραγάδων στο δακτύλιο του πρωκτού (σκισίματα του δέρματος που περιβάλει το πρωκτικό δακτύλιο). Οι ραγάδες αυτές είναι επώδυνες και συχνά προκαλούν την εμφάνιση μικρής ποσότητας αίματος στα κόπρανα. Η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί επίσης να προκαλέσει ουρολοιμώξεις λόγω πίεσης της ουροδόχου κύστης.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν η δυσκοιλιότητα διαρκεί περισσότερο από 3 εβδομάδες, ακόμα και αν κατά την άποψή σας οφείλεται σε αλλαγή τρόπου ζωής ή διατροφής ή όταν στα κόπρανα του παιδιού παρατηρείτε αίμα ή βλέννα, καθώς και εναλλαγές δυσκοιλιότητας και διάρροιας οι οποίες διαρκούν, πρέπει να συμβουλεύεστε οπωσδήποτε το γιατρό.
ΤΗΣ ΡΙΤΑΣ ΒΕΛΩΝΗ – ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ, ΗΠΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ