Σύνδρομο Asperger

Τι είναι το σύνδρομο Asperger;

Το σύνδρομο Asperger είναι η πιο ήπια και πιο λειτουργική μορφή του αυτισμού και ονομάζεται και «αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας». Αποτελεί όπως όλες οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού μια νευροβιολογική διαταραχή της ανάπτυξης.

Το παιδί με σύνδρομο Asperger έχει νοητικό δυναμικό σε φυσιολογικό επίπεδο ή και πάνω από το μέσο όρο και συνήθως δεν παρουσιάζει καθυστέρηση στο λόγο ή σε άλλο τομέα της ανάπτυξής του.

Παρατηρούνται ωστόσο ήπιες ως και πολύ σοβαρές αποκλίσεις  στην κοινωνική αλληλεπίδραση και τις κοινωνικές δεξιότητες, στη γλώσσα και στην επικοινωνία καθώς και στη συμπεριφορά του.

Ανάμεσα στους ενήλικες με το σύνδρομο Asperger βρίσκονται πολλές φορές άτομα με εξαιρετικές επιδόσεις σε κάποιο τομέα  (π.χ. επιστήμη, τέχνη) και πολλοί  επιστήμονες που ασχολούνται με το σύνδρομο αυτό, υποστηρίζουν ότι προσωπικότητες όπως ο Νεύτωνας, ο Albert Einstein, o Bill Gates και ο Steven Spielberg παρουσιάζουν το σύνδρομο Asperger.

Συμπτώματα:

§  Το παιδί με σύνδρομο Asperger δυσκολεύεται να δημιουργήσει σχέσεις με συνομήλικους και να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια, ιδιαίτερα αν πρόκειται για έντονα «σκληρά» παιχνίδια.

§  Παρουσιάζει έντονη δυσκολία επικοινωνίας: Δε γνωρίζει πώς να ξεκινήσει ένα διάλογο, πότε μπορεί να διακόψει το συνομιλητή του, πότε εκείνος έχει χάσει το ενδιαφέρον του, τι πρέπει να τον  ρωτήσει για να διατηρήσει τη συζήτηση ενδιαφέρουσα και πότε πρέπει να τελειώσει η συνομιλία. Αποτέλεσμα είναι συχνά να μακρηγορεί, μονολογώντας σε θέματα που δεν ενδιαφέρουν το συνομιλητή του.

§  Η έκφραση του προσώπου είναι επίπεδη και οι χειρονομίες υπερβολικές ή αδέξιες, άσχετες με το περιεχόμενο της συζήτησης και ο τόνος της φωνής ασυνήθιστος. Δεν αντιλαμβάνεται τις εκφράσεις του προσώπου και τις κινήσεις του άλλου και πολλές φορές τις παρερμηνεύει. Συνήθως έχει ιδιαίτερα αναπτυγμένο λεξιλόγιο αλλά αδυνατεί στην κατανόηση λογοπαίγνιων και του μεταφορικού λόγου. Ο λόγος είναι υπερβολικά ακριβής και σχολαστικός και η χρήση του μοιάζει σαν αυτοσκοπός και όχι να έχει στόχο την  επικοινωνία. Μπορεί να αποφεύγει την βλεμματική επαφή αλλά μπορεί και να κοιτάζει το συνομιλητή του επίμονα

§  Δε μπορεί να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων, ούτε να δει μια κατάσταση από τη δική τους οπτική γωνία με αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνεται στις σκέψεις και στα συναισθήματα τους και να χαρακτηρίζεται η κοινωνική του συμπεριφορά ως «ιδιόρρυθμη» και «εκκεντρική». Δυσκολεύεται ακόμη στην κατανόηση και χρήση κοινωνικών κανόνων και δεν αντιλαμβάνεται τους άγραφους νόμους που διέπουν την κοινωνική συμπεριφορά (λόγια, χειρονομίες, στάση του σώματος, έκφραση του προσώπου, βλεμματική επικοινωνία κλπ.) καθώς και τους κανόνες που διέπουν τα παιχνίδια.

§  Εμφανίζει συχνά κινητική αδεξιότητα και δυσκολεύεται να συντονίσει τις κινήσεις του. Συνεπώς έχει δυσκολίες π.χ. στο να ακολουθήσει ρυθμό, να μάθει να δένει τα κορδόνια του, να πετάξει ή να πιάσει μία μπάλα. Έχει ιδιαίτερο περπάτημα και πολλές φορές κάνει γκριμάτσες ή/και παρουσιάζει διάφορα τικ.

§  Χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη ευαισθησία στα αισθητηριακά ερεθίσματα: μπορεί να ενοχλείται από ήχους, οπτικά ερεθίσματα, την επαφή με ορισμένα υλικά ή τη μυρωδιά από κάποιο αντικείμενο που κανείς άλλος δε φαίνεται να παρατηρεί. Από την άλλη πλευρά μπορεί να παρουσιάζει εξαιρετική αντοχή στον πόνο, το κρύο ή τη ζέστη. Για να προστατεύει τον εαυτό του από αυτές τις υπερβολικές αισθήσεις, μπορεί να υιοθετεί παράξενες συμπεριφορές, όπως να κλείνει τα αυτιά του, να απομονώνεται, να φεύγει από την τάξη ή να αποχωρεί από μια συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη.

§  Πολλές φορές  παρατηρείται διάσπαση της προσοχής και δυσκολίες συγκέντρωσης.

§  Συχνά προσκολλάται σε συμπεριφορές ρουτίνας και δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε  μεταβατικές καταστάσεις και αλλαγές (π.χ. αλλαγή τάξης, ένα ταξίδι, μια ασήμαντη αλλαγή στο καθημερινό πρόγραμμα).

§  Το παιδί με σύνδρομο Asperger, συχνά παρουσιάζει ιδιαίτερες δεξιότητες σε ορισμένους τομείς, όπως τα μαθηματικά, τη μουσική, το σύμπαν και τα ζώα .Επίσης έχει πολλές φορές ιδιαίτερα ενδιαφέροντα που αφορούν συνήθως στη συλλογή αντικειμένων ή πληροφοριών για συγκεκριμένα θέματα (π.χ. τα έντομα) και τα οποία κυριαρχούν στη ζωή του, στο χρόνο και τις συζητήσεις του με αποτέλεσμα να παίρνουν τη μορφή εμμονής. Ενδιαφέροντα για το παιδί με σύνδρομο Asperger μπορεί να είναι το διάστημα, τα φυσικά φαινόμενα, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, χάρτες, διαδρομές, μάρκες αυτοκινήτων, βουλευτές διάφορων κομμάτων, τραγουδιστές,  ονόματα κτλ., τα οποία όμως μπορεί να αλλάξουν από τη μια μέρα στην άλλη. Συνήθως έχει εξαιρετική μακροπρόθεσμη μνήμη ειδικά σε θέματα που αφορούν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του. Ο τρόπος σκέψης του ωστόσο είναι άκαμπτος και δύσκολα προσαρμόζεται σε αλλαγές.

§  Πλησιάζοντας την εφηβεία, το παιδί αντιλαμβάνεται πολλές φορές τη διαφορετικότητά του, την αδυναμία του να κάνει φίλους και μπορεί  να οδηγηθεί σε παραβατικές συμπεριφορές ή να εμφανίσει καταθλιπτικά συμπτώματα.

της Καρόλα Folle - Αλέπη (Πτυχιούχος Ψυχολόγος - Παιδοψυχολόγος)